Kiedy do wniosku o wydanie zezwolenia na przetwarzanie odpadów należy dołączyć decyzję środowiskową?

Zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2012 r., poz. 21), zwanej dalej „ustawą o odpadach", do wniosku o wydanie zezwolenia na przetwarzanie odpadów należy dołączyć decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1277 ze zm.), zwanej dalej „UOOŚ", o ile w danym przypadku jest ona wymagana.

Zgodnie z art. 71 ust. 1 UOOŚ, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (zwana dalej „decyzją środowiskową") określa środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia. Jest ona wymagana dla planowanych przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko oraz przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Przedsięwzięcia te wymienione zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397), zwanym dalej „rozporządzeniem".

Zakwalifikowanie danego przedsięwzięcia do jednej z w/w kategorii nie jest jednak wystarczające dla uznania, że w konkretnym przypadku konieczne jest uzyskanie decyzji środowiskowej. Wydanie tej decyzji jest bowiem wymagane tylko wtedy, gdy podmiot realizujący przedsięwzięcie jest zobowiązany do uzyskania jednej z decyzji wymienionych w art. 72 ust. 1 UOOŚ (decyzja środowiskowa nie ma charakteru „samoistnego", a poprzedza uzyskanie innych decyzji)[1]. Decyzją tą jest m.in. pozwolenie na budowę (art. 72 ust. 1 pkt 1 UOOŚ) oraz zezwolenie na przetwarzanie lub zezwolenie na zbieranie i przetwarzanie odpadów wydawane na podstawie ustawy o odpadach (art. 72 ust. 1 pkt 21 UOOŚ, dodany ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach; przepis ten wszedł w życie z dniem 23 stycznia 2013 r.).

A zatem uzyskanie decyzji środowiskowej jest wymagane wtedy, gdy łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki:

1)  planowana jest realizacja „przedsięwzięcia",

2)  przedsięwzięcie to należy do jednego z przedsięwzięć wymienionych w art. 71 ust. 2 UOOŚ w związku z przepisami rozporządzenia (mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko),

3)  realizacja tego przedsięwzięcia wymaga uzyskania jednej z decyzji wymienionej w art. 72 ust. 1 UOOŚ.

Przez przedsięwzięcie, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 13 UOOŚ, rozumie się „zamierzenie budowlane lub inną ingerencję w środowisko polegającą na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin; przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty." Czynnikiem przesądzającym o zakwalifikowaniu danego działania jako przedsięwzięcia jest zamierzenie budowlane lub przekształcenie/zmiana sposobu wykorzystania terenu (inna ingerencja w środowisko).

Przedsięwzięcia, których realizacja wymaga uzyskania decyzji środowiskowej, szczegółowo wymienione zostały w rozporządzeniu. Wiążą się one, najogólniej ujmując, z realizacją różnego rodzaju instalacji, w tym instalacji do odzysku odpadów (§ 3 ust. 1 pk7 80 rozporządzenia). Oczywistym jest więc, że uzyskanie decyzji środowiskowej będzie konieczne dla wybudowania nowej instalacji. Decyzję taką należy dołączyć do wniosku o udzielenie pierwszego zezwolenia na przetwarzanie odpadów.

Sytuacja przedstawia się inaczej w odniesieniu do przedsięwzięć już zrealizowanych, tj. istniejących (wybudowanych) instalacji. W takim przypadku nie każda czynność podejmowana wobec takiej instalacji (np. zmiana zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub występnie o kolejne zezwolenie, po wygaśnięciu poprzedniego) wymaga uzyskania ponownej (nowej) decyzji środowiskowej. Również w tym przypadku należy kierować się przepisami zawartymi w rozporządzeniu, bowiem określa ono przypadki, w których zmiany dokonywane w obiektach (instalacjach) są kwalifikowane jako przedsięwzięcia mogące zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, a zatem sytuacje, kiedy wymagane jest wystąpienie o decyzję środowiskową. I tak, jest to konieczne w sytuacji rozbudowy, przebudowy lub montażu realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia. Tylko taka zmiana w instalacji traktowana jest jako „przedsięwzięcie"(por. art. 60 pkt 3 UOOŚ w zw. z § 3 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia).

A zatem w sytuacji, gdy mamy do czynienia z istniejącą instalacją do odzysku odpadów, uzyskanie decyzji środowiskowej przed zmianą zezwolenia na przetwarzanie odpadów lub przed wystąpieniem o nowe, kolejne zezwolenie (oraz dołączenie do wniosku decyzji środowiskowej), będzie wymagane jedynie w przypadku, gdy jednocześnie wiąże się to z dokonaniem zmian w instalacji, w której prowadzi się odzysk odpadów, polegających na jej rozbudowie, przebudowie, montażu urządzeń. W sytuacji, gdy nie mamy do czynienia z żadną ingerencją budowlaną lub inną ingerencją w sposób wykorzystania terenu lub instalacji do odzysku odpadów (np. gdy poprzez zmianę zezwolenia chcemy zwiększyć ilość odpadów dopuszczonych do odzysku w instalacji, co zostanie dokonane bez jej rozbudowy lub montowania w niej dodatkowych urządzeń), nie będziemy mieli w ogóle do czynienia z przedsięwzięciem, w związku z czym nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące wymogu uzyskania decyzji środowiskowej.

Takie samo stanowisko wyrażone zostało w odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska na interpelację poselską nr 3575 z dnia 2 maja 2012 r[2]. Interpelacja ta dotyczyła udzielenia odpowiedzi na wątpliwości związane z interpretacją przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w kontekście przepisów nowej ustawy o odpadach (w tym czasie będącej jeszcze w fazie projektu), tj. art. 42 ust. 4 tej ustawy oraz dodanego tą ustawą pkt 21 art. 72 ust. 1 UOOŚ[3]. W odpowiedzi na interpelację wskazano, iż „zgodnie z art. 71 ust. 2 UOOŚ uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagane dla planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Stąd też w odniesieniu do istniejących punktów zbierania odpadów [tych bowiem instalacji dotyczyło pytanie] konieczność uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przed wydaniem nowego zezwolenia na zbieranie odpadów wystąpi jedynie w przypadku, gdy będzie planowana zmiana realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia. Pragnę nadmienić, że przedsięwzięciem w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 13 ustawy o.o.ś. jest zamierzenie budowlane lub inna ingerencja w środowisko polegające na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu."

Z powyższego wynika, iż nie w każdym przypadku wydanie zezwolenia na przetwarzanie lub przetwarzanie i zbieranie odpadów lub zmiana tego zezwolenia, nawet jeżeli procesy te zachodzą w instalacji należącej do grupy przedsięwzięć znacząco oddziaływujących na środowisku, powinno być poprzedzone uzyskaniem i przedłożeniem we wniosku o to zezwolenie decyzji środowiskowej.

[1] Por. wyrok WSA w Kielcach z dnia 27.10.2010 r., II SA/Ke 493/10/ LEX nr 753251; B. Rakoczy, Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, Komentarz, Warszawa 2010, s. 202; K. Gruszecki, Komentarz do art. 72 ustawy udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, opubl. LEX 2009.

[2] Zob. Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska Beaty Jaczewskiej na interpelację poselską nr 3575 z dnia 2 maja 2012 r., źródło:  http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=1EB1D758

[3] Zob. treść interpelacji http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=7CCA6FE5