Scenariusze energetyczne według Shell: przed nami era szybkich przemian

Koncern Shell opublikował raport „Sygnały i drogowskazy”, przedstawiający różne scenariusze energetyczne i oferujący lepsze zrozumienie rozwoju globalnej sytuacji oraz światowych dostaw energii, jej wykorzystania oraz związanych z nią potrzeb. Raport ma pomóc w podejmowaniu ważnych decyzji w obliczu problemów energetycznych i ochrony środowiska.

„Sygnały i drogowskazy” przedstawiają zaktualizowane spojrzenie Shell, biorąc pod uwagę wpływ globalnego kryzysu finansowego i ekonomicznego. Według koncernu przez następne cztery dziesięciolecia światowy system energetyczny przejdzie gruntowne zmiany. Współpraca między społeczeństwem obywatelskim oraz sektorem publicznym i prywatnym jest kluczowa, jeśli ma ono sprostać wyzwaniom ekonomicznym, energetycznym i tym związanym z ochroną środowiska. Partnerstwo musi być odpowiednio umiejscowione w rzeczywistości komercyjnej, ale rozwój energetyczny i środowiskowy musi postępować szybciej i musi być skierowany we właściwym kierunku. Należy więc poszerzyć i pogłębić debatę prowadzoną w ramach granic branżowych i geograficznych.

Kluczowe punkty raportu Shell:

1. Wierzymy, że świat wkracza w erę szybkich przemian oraz intensyfikacji cykli gospodarczych. Recesja miała wpływ na cenę ropy i towarów i może jeszcze wrócić. Państwa rozwijające się, takie jak Chiny i Indie, są na etapie intensywnego rozwoju materialnego, a zawężający się rynek nadal będzie wywierał presję na ceny i będzie generował niestabilność. W ostatnich dwóch dekadach lepsza polityka i silna poprawa produktywności pozwalały gospodarkom na wzrost bez inflacji. Jednak umiarkowane efekty tego połączenia dobrej polityki, dobrych praktyk i szczęścia nie będą utrzymywały się w przyszłości.

2. Obserwujemy stopniową zmianę w korzystaniu z energii. Państwa rozwijające się, łącznie z największymi populacjami, takimi jak Chiny i Indie, wkraczają w swoją najbardziej energetyczną fazę wzrostu ekonomicznego, rozwijając przemysł, urbanizując się, budując infrastrukturę i coraz powszechniej korzystając z transportu. Popyt będzie stymulować rozwój alternatywnych źródeł zaopatrzenia oraz bardziej wydajne korzystanie z energii – ale to może nie wystarczyć, by całkowicie zrównoważyć rosnące zapotrzebowanie. Podstawowe zapotrzebowanie na energię na świecie do roku 2050 może zwiększyć się trzykrotnie w porównaniu od poziomu z 2000 roku, jeśli gospodarki rozwijające się powielą historyczne wzorce rozwoju.

3. W powszechnym mniemaniu, naturalne innowacje oraz konkurencja mogą przyczynić się do poprawy wydajności energetycznej, co pozwoli poskromić podstawowy popyt o około 20 procent w tym okresie. Zwykłe tempo wzrostu podaży – biorąc pod uwagę rzeczywistość technologiczną, geologiczną, finansową i polityczną – może w sposób naturalny zwiększyć produkcję energii o około 50%. To jednak wciąż pozostawia sporą lukę między zwykłym popytem i podażą, o wielkości całej branży w 2000 roku. Tę lukę – tę „strefę niepewności” – trzeba będzie ograniczyć przez połączenie nadzwyczajnego umiarkowania w zapotrzebowaniu oraz nadzwyczajnego przyspieszenia produkcji.

4. Podaż będzie starała się nadążyć za popytem. Do końca nadchodzącej dekady wzrost w produkcji ropy i gazu, które są łatwo dostępne, nie będzie odpowiedni dla przewidywanego tempa wzrostu popytu. Choć w wielu częściach świata istnieją nadwyżki węgla, problemy transportowe oraz degradacja środowiska stanowią ograniczenie dla rozwoju tej produkcji. Jednocześnie alternatywne źródła energii, takie jak biopaliwa, mogą zyskać na znaczeniu – ale nie ma idealnego rozwiązania, które pozwoli całkowicie zlikwidować napięcia na linii popyt – podaż.

5. Rozwój inteligentnych miast, wspieranie zrównoważonego rozwoju oraz komercyjne i technologiczne innowacje mogą doprowadzić do bardziej umiarkowanego popytu. Ale przyczynić się mogą do tego także gwałtowne ruchy cen, odruchowa polityka oraz niewłaściwe aspiracje. Kluczowym czynnikiem są ramy czasowe. Budynki, infrastruktura i elektrownie służą kilka dziesięcioleci. Z kolei obecna liczba samochodów może przetrwać dwadzieścia lat. Nowe technologie energetyczne muszą być wprowadzane na skalę komercyjną i potrzebują trzydziestu lat zrównoważonego, dwucyfrowego wzrostu, by osiągnąć możliwości przemysłowe i rozwijać się w sposób zrównoważony, by stanowić 1-2% systemu energetycznego. Polityka stosowana przez następne pięć lat kształtuje inwestycje przez następne dziesięć lat, co z kolei kształtować będzie cały globalny obraz energetyczny do roku 2050.

6. Światowy kryzys gospodarczy zbiegł się w czasie ze zmianą władzy geopolitycznej i ekonomicznej z Zachodu na Wschód. Decydującą zmianą jest transformacja globalnej ekonomii i systemu politycznego. Zmiana ta jest stopniowa, ale jej potencjalne konsekwencje są gruntowne. Kryzys gospodarczy na zachodzie może przyspieszyć ten trend. Przyszłe pokolenia mogą oceniać rok 2008 jako punkt zwrotny. Świat stoi przed okresem niepewnej polityki globalnej. Pojawiają się nowe strategiczne linie. Rosnące potęgi coraz pewniej i coraz wyraźniej upominają się o to, co ich zdaniem stanowi ich narodowe interesy. To stawia w niekorzystnym świetle globalne mechanizmy zapewnienia zbiorowego bezpieczeństwa.

7. Naciski związane z ochroną środowiska rosną. Nawet gdyby istniała możliwość utrzymania obecnego udziału paliw kopalnych w rynku energetycznym, aby reagować w ten sposób na większe zapotrzebowanie, emisje CO2 mogłyby wówczas poważnie zagrozić ludzkości. Nawet przy umiarkowanym wykorzystaniu paliw kopalnych oraz skutecznym zarządzaniu dwutlenkiem węgla, droga, która nas czeka, wciąż jest pełna wyzwań. Zachowanie pożądanych poziomów koncentracji CO2 w atmosferze staje się coraz trudniejsze.