Mała elektrownia wodna w sosnowieckiej dzielnicy Maczki

Mała elektrownia wodna w sosnowieckiej dzielnicy Maczki

Mała elektrownia wodna o mocy 132 kW, wytwarzająca rocznie ok. 1,1 mln kWh, powstanie na Białej Przemszy w sosnowieckiej dzielnicy Maczki. Zbudują ją należący do grupy Tauron Zespół Elektrowni Wodnych Rożnów (ZEW Rożnów) oraz Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów S.A. w Katowicach (GPW).

Elektrownia powstanie na należącym do GPW jazie, czyli obiekcie hydrotechnicznym piętrzącym wodę rzeki na 2,5 metra. Zbudowany na Białej Przemszy w 1931 r. jaz był elementem wodociągu zaopatrującego w wodę Górnośląski Okręg Przemysłowy. Ujęcie zostało wyłączone już w 1937 r. wobec silnego zanieczyszczenia wód rzeki. Całość kosztów budowy nowej elektrowni w tym miejscu bierze na siebie Grupa Tauron. Grupa będzie płaciła GPW z tytułu wykorzystania tego stopnia czynsz dzierżawny, w którym zawarta zostanie m.in. część zmienna w postaci udziału w przychodach z produkcji energii. Koszt inwestycji nie jest jeszcze znany, zależy m.in. od skali potrzebnej przebudowy nieużywanego przez lata jazu. Szacunki dotyczące tej kwestii będą znane po uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego. ZEW Rożnów szacuje, że budowa elektrowni zamknie się w kwocie 3-3,5 mln zł, z czego część energetyczna pochłonie ok. 2,5 mln zł.

Elektrownia w Sosnowcu Maczkach będzie stosunkowo niewielka. Z punktu widzenia efektu energetycznego, to nie jest wiele, bo 130 kW, przy zakładanej średniorocznej produkcji 1,1 mln kWh, to jest 500 gospodarstw. Źródła energii oparte na wodzie są znacznie bardziej przewidywalne niż modne obecnie źródła wiatrowe. W Sosnowcu, na Białej Przemszy, średnioroczny przepływ wody oceniany jest na 5,5 metra sześc. wody na sekundę. Planowana tam bezobsługowa elektrownia, wykorzystująca tzw. turbinę Kaplana z generatorem asynchronicznym, będzie samoczynnie dostosowywać się do aktualnego przepływu. Ma zostać zainstalowana automatyka, pozwalająca działającemu tam turbozespołowi, na podstawie pomiarów na dopływie, dobierać moc do istniejących warunków.

Rozpoczęcie budowy, jeśli uda się uzyskać bez przeszkód wszelkie zezwolenia administracyjne, zaplanowano na drugą połowę 2010 r. Realizacja inwestycji ma trwać ok. 12 miesięcy.
Jak podkreślał prezes GPW, wykorzystanie istniejącego jazu na Białej Przemszy jest elementem programu wykorzystywania odnawialnych źródeł energii przez tę spółkę. Obecnie m.in. na własne potrzeby ogrzewania obiektów w Łazach i Bibieli GPW wykorzystuje pompy ciepła. Według GPW, elektrownia w Maczkach ma być rodzajem eksperymentu dotyczącego wykorzystania istniejących obiektów hydrotechnicznych na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej. Wodociągowa spółka dysponuje też innymi perspektywicznymi pod tym względem obiektami, m.in. zaporami w Goczałkowicach i Kozłowej Górze, a także jazami na Wiśle i mniejszych ciekach wodnych.

(mm)