Gospodarowanie deszczówką w teorii i praktyce

Hans-Otto Portner Miedzyrzadowy Zespol ds Zmian Klimatun IPCC

Zmiany klimatyczne to już nie groźba, a fakt. Jedną z konsekwencji tych zmian jest coraz częstsze i niespodziewane występowanie gwałtownych ulew, nie mamy więc wątpliwości, że potrzebna jest ciągła dyskusja na temat wód opadowych – powiedział, otwierając wydarzenie, Paweł Kośmider, Przewodniczący Konferencji.

Dodał też, że dla branży wod-kan tak samo istotne są zarówno tematy finansowe czy prawne, jak i aspekty techniczne oraz komunikacyjne – dlatego program tegorocznego spotkania zbudowano w oparciu o te właśnie potrzeby. W Zakopanem zjawiło się wielu uznanych ekspertów branżowych, reprezentujących wszystkie strony procesu inwestycyjnego, a także stronę naukową. Zaproszenie przyjęli również goście zagraniczni, wśród nich m.in. Hans-Otto Pörtner z Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), organu ONZ ds. oceny nauki związanej ze zmianami klimatu.

Globalne ocieplenie długo było dla Europejczyków nieodczuwalne. Nawalne deszcze również nie pojawiały się lub udawało się je ujarzmić. Obecnie jest już niemożliwe udawać, że zmiany klimatu nas nie dotyczą – powiedział Pörtner, wzywając zebranych do zainteresowania działaniami w kierunku zrównoważonego rozwoju.

Kanalizacja deszczowa, jeden z głównych przedmiotów zainteresowania uczestników wydarzenia, w większości jest w rękach gmin, nieco mniejszą częścią zarządzają przedsiębiorstwa wod-kan, a małą – inne podmioty. Warto zauważyć, że koszty eksploatacji w większości pokrywają jednak gminy. Aby łatwiej było uporać się z kwestiami finansowymi, podczas obrad eksperci podzielili się wiedzą na temat różnych instrumentów dłużnych, w tym zielonych obligacji. Mowa była też o sposobach pozyskiwania środków na realizację inwestycji stricte związanych z adaptacją miast do zmian klimatu, a przekazywanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Prelegenci akcentowali też holistyczne podejście w planowaniu inwestycji oraz konieczność strategicznego myślenia, co związane jest nie tylko z problematyką finansowania inwestycji, ale też redystrybucją innych zasobów. Zajęto się także tematem zmian w zakresie zamówień publicznych, które w najbliższym czasie ulegnie gruntownym zmianom.

W pierwszym dniu odbył się także panel dyskusyjny pn. Aktualne aspekty prawne i finansowe w gospodarowaniu wodami opadowymi i roztopowymi. Jego moderator, dr Jędrzej Bujny z kancelarii SMM Legal, określił tematykę pierwszej sesji jako wielobarwną paletę problemów. Podobne spojrzenie na gospodarowanie wodami w mieście miał prezes Wodociągów Krakowskich, Piotr Ziętara, który promował kompleksowe zarządzanie spółką oraz wodami. Uczestnicy konferencji zadawali pytania zarówno osobiście, jak i poprzez aplikację online. Na ich prośbę paneliści ponownie podjęli temat oceny miejskich planów adaptacyjnych (Bartłomiej Maliszewski, NFOŚiGW), zielonych obligacji (Adrian Arys, DS CONSULTING sp. z o.o., retencjonowania deszczówki (Małgorzata Sikora, PGW Wody Polskie), a nawet samych zmian klimatu. Hans-Otto Pörtner z IPCC, zapytany o kluczowy wniosek z szóstego raportu IPCC, o którym tak wiele i tak ciekawie opowiadał, podkreślił, że adaptacja do zmian klimatu ma swoje granice, nie można polegać tylko na niej. Trzeba aktywnie działać na rzecz powstrzymania dalszych zmian klimatu.

W ramach dalszych obrad, już technicznych, Marcel Goerke z Instytutu Infrastruktury Podziemnej (IKT, Institut für Unterirdische Infrastruktur gGmbH) przedstawił niezwykłe laboratorium, które Instytut buduje w Gelsenkirchen w celu badania deszczy nawalnych i możliwości dopasowania infrastruktury do nowych reżimów opadowych. Obrady skupione były jednak głównie wokół polskich problemów: mowa była m.in. o kampanii Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie „Stop suszy" i realizowanych przez RZGW inwestycjach, doświadczeniach bydgoskiego przedsiębiorstwa wod-kan z zakresu gospodarowania wodami i krakowskiej koncepcji zarządzania wodami opadowymi. Jacek Zalewski z RETENCJAPL sp. z o.o., opowiadając o tym, jak przygotować się do realizacji opłat za wody opadowe, podkreślił, jak ważne jest to, by nie zaniedbywać niczego w obszarze sposobu określania opłat.

W konferencji uczestniczyli też przedstawiciele Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu. Piotr Reda opowiedział o aspektach gospodarowania wodą opadową w standardach ochrony i kształtowania zieleni, podkreślając, jak dużą rolę pełnią standardy w dialogu pomiędzy stronami realizującymi poszczególne inwestycje. Z kolei Łukasz Dworniczak zaznaczył, że jego zdaniem powinniśmy wdrażać proste i tanie rozwiązania z zakresu małej retencji, takie jak: ogrody deszczowe, muldy chłonne, beczki na deszczówkę lub rozszczelnienie powierzchni utwardzonych.

Są one możliwe do realizacji praktycznie we wszystkich rodzajach przestrzeni publicznej. Jak podkreślali prelegenci zajmujący się na co dzień problematyką zielono-niebieskiej infrastruktury, obecnie ważny jest nawet najmniej wydajny element zielonej infrastruktury bądź infrastruktury zielono-niebieskiej, ponieważ powiększa ogólną wydajność całego systemu.

Mówcy mierzyli się też z tematyką nieefektywności sieci oraz poznali najnowsze standardy definiujące właściwości materiałów mających wpływ na minimalizację kosztu cyklu życia produktu. Dyskusją objęto również standardy dotyczące ochrony i kształtowania zieleni. Natomiast dr hab. Paweł Licznar, prof. PWr omówił niektóre z aspektów Polskiego Atlasu Natężeń Deszczów (PANDa). Prelegent przedstawił nie tylko sposób, w jaki PANDa powstała, ale zachęcił też do korzystania z tego systemu. Narzędzia tego typu są niezwykle przydatne projektantom, choć, jak zauważył, natury nigdy nie można zmierzyć za pomocą centymetra.

Zwieńczeniem pierwszego dnia konferencji była uroczysta kolacja, połączona z wręczeniem nagrody TYTAN oraz wyróżnień w kategorii Produkt roku w obszarze wód opadowych i roztopowych. Wieczór uświetniła zabawa przy dźwiękach muzyki oraz występ zespołu Buskers Band.

Drugi dzień wydarzenia poświęcony został niezwykle ważnemu, choć często niedocenianemu aspektowi pracy przedsiębiorstw wod-kan: komunikacji z odbiorcami. Otworzył go Paweł Tkaczyk, wyjaśniając, jak prowadzić public relations tematów ważnych, lecz trudnych. Po nim omówiono kwestię edukacji w nowoczesnej gospodarce wodami opadowymi oraz sposobów komunikowania się przedsiębiorstw wod-kan z odbiorcami. Komunikacja ta jest niezwykle ważna, bo dotyczy m.in. możliwości wspólnego budowania systemu małej i dużej retencji, wzrostu świadomości ekologicznej wśród mieszkańców miast czy nawet częstszego sięgania po kranówkę.

W tym roku Konferencja GWOR zorganizowana została w formule 4w1: w programie znalazły się wykłady, dyskusje, warsztaty, a także wystawa. Pierwszym elementem Konferencji GWOR były środowe warsztaty, które prowadzili dr Jędrzej Bujny (Kancelaria SMM Legal) oraz Grzegorz Gałabuda (SID Szkolenia i Doradztwo sp. z o.o.).

W trakcie warsztatów poruszono wiele kwestii związanych z funkcjonującą od początku 2018 r. nową ustawą Prawo wodne. Jak podkreślał w dyskusji Adam Gołębiewski z Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie", dobrze, że istnieje takie forum, na którym można podjąć dialog dotyczący wód opadowych – a w szczególności kwestii prawnych.

Kolejna edycja konferencji, organizowanej przez Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o. odbędzie się we wrześniu 2020 r.

Więcej na https://inzynieria.com/wpis-branzy/wiadomosci/2/56500,gospodarowanie-deszczowka-wyzwanie-ktore-musimy-podjac-wszyscy

(gz)