Firmy fałszują dokumenty recyklingu sprzętu

Firmy fałszują dokumenty recyklingu sprzętu

Inspekcja ochrony środowiska nie jest w stanie sprawdzić, czy zakłady przetwarzania właściwie postępują z odpadami powstałymi ze starych telewizorów, monitorów czy lodówek. Z raportu na temat funkcjonowania i nieprawidłowości w systemie zarządzania Zużytym Sprzętem Elektrycznym i Elektronicznym (ZSEE) w Polsce wynika, że kontroli podlega jedynie dokumentacja, a nie stan faktyczny.

Raport składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale opisano najważniejsze akty prawne regulujące funkcjonowanie systemu zarządzania ZSEE w Polsce i w Unii Europejskiej. Drugi rozdział prezentuje, jak w praktyce funkcjonuje system gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym w Polsce. W kolejnej części zaś przedstawiono, jakie w tym systemie pojawiają się nieprawidłowości. W rozdziale czwartym opisane zostały efekty funkcjonowania systemów zarządzania ZSEE w Unii Europejskiej. Ostatni rozdział zawiera rekomendacje, których realizacja może ograniczyć patologie narastające w systemie zarządzania ZSEE w Polsce. Na potrzeby raportu przeanalizowano treści aktów prawnych polskich i europejskich, zapoznano się z opracowaniami Komisji Europejskiej i raportami Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, a także przeprowadzono szereg spotkań z przedstawicielami różnych ogniw systemu.

Naczelnym aktem Unii Europejskiej dotyczącym działania systemów zbierania ZSEE jest Dyrektywa 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE).

W ustawie o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym szczegółowo zdefiniowane i opisane zostały prawa i obowiązki wszystkich podmiotów tworzących system gospodarowania ZSEE. W szczególności określone zostały m. in. obowiązki przedsiębiorstw wprowadzających sprzęt na rynek, użytkowników sprzętu, podmiotów zbierających zużyty sprzęt, prowadzących działalność w zakresie przetwarzania i odzysku (w tym recyklingu), organizacji odzysku ZSEE oraz zadania Inspekcji Ochrony Środowiska. Określone zostały również przepisy karne w stosunku do podmiotów nie wywiązujących się z nałożonych na nie przez ustawę obowiązków.

Podmioty wprowadzające sprzęt na rynek zobowiązane są przez ustawę do zorganizowania i sfinansowania systemu zagospodarowania zużytego sprzętu. Użytkownicy sprzętu zobowiązani są do przekazywania zużytego sprzętu podmiotom zbierającym zużyty sprzęt. Zabronione jest wyrzucanie zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami. Podmioty zbierające (tj. sprzedawcy detaliczni i hurtowi, punkty serwisowe oraz gminne punkty zbierania ZSEE) zobligowani są do przyjmowania zużytego sprzętu od użytkowników.

Autorzy raportu wskazują, że konieczne jest także stworzenie informatycznego narzędzia, które pozwoli śledzić elektroniczny odpad od momentu jego przekazania przez konsumenta aż do przetworzenia. Obecnie urządzenia, które nie zostały przetworzone, trafiają na składowiska lub są utylizowane w sposób zagrażający środowisku.

(mm)