Ekspercki okrągły stół: Gospodarowanie wodą – wyzwania dla Polski

Już 20 października o godzinie 10 w Concordia Design Wrocław w ramach Open Eyes Economy on Tour odbędzie się konferencja „Gospodarowanie wodą – wyzwania dla Polski". W wydarzeniu transmitowanym w internecie wezmą udział eksperci w zakresie gospodarki wodnej. Podczas ich obrad zostaną poruszone tematy związane z redukcją ryzyka suszy i powodzi, gospodarowaniem wodą w mieście i na wsi oraz polityką wodną w Polsce. W trakcie spotkania zaprezentowane zostaną także wyniki drugiej edycji polskiego rankingu Water City Index 2020 – rankingu miast ze względu na efektywność wykorzystania wody oraz ochronę przed jej brakiem lub nadmiarem.

Niedobór wody

Zasoby wodne Polski są niewielkie. Jednym z powodów tego stanu rzeczy jest niski opad atmosferyczny, który wynosi ok. 630 mm, czyli 196 km3 rocznie. Wskaźnik mierzący odnawialne przepływy rzeczne na mieszkańca Polski osiąga zazwyczaj wartość 1400–1600 m3 wody rocznie, ale w suchym roku może być to jedynie 1000 m3. W Europie wynosi on średnio ponad 4000 m3, w perspektywie globalnej – ponad 5000 m3. Można uznać, że skoro człowiek wypija średnio 1000 litrów (1 m3) wody rocznie, nie jest to w żadnym stopniu problematyczne. Trzeba pamiętać jednak, że zużywamy ogromne ilości wody do produkcji żywności (przykładowo – ślad wodny kilograma wołowiny wynosi około 15 000 litrów), higieny osobistej oraz w praktycznie każdej gałęzi przemysłu wytwórczego. Zmienność czasowa i przestrzenna zasobów wodnych Polski jest znaczna. Lekarstwem na wahania dostępności wody w czasie jest jej retencjonowanie – magazynowanie wody w momencie, gdy mamy jej nadmiar oraz wykorzystywanie zapasów, kiedy panuje susza. Jednak wszystkie polskie zbiorniki mieszczą tylko 6,5% rocznego odpływu rzecznego – reszta trafia do Bałtyku.

Nieskuteczna polityka wodna

Od ponad 100 lat nasze miasta skutecznie prowadzą politykę przestrzenną polegającą na szybkim pozbywaniu się wody, odgradzaniu się od rzek czy strumieni, uszczelnianiu terenu i wypieraniu zieleni oraz wody przez zabudowę i infrastrukturę. W wielu miastach duże rzeki zostały uregulowane, tereny zalewowe obwałowane i zabudowane, bagna i mokradła osuszone, małe cieki wodne skanalizowane w betonowych korytach, ukryte pod ziemią lub zasypane, a ich zlewnie miejskie zdrenowane i uszczelnione. Skutkiem tych działań jest nadmierne uszczelnienie powierzchni i odwodnienie miast, a tym samym zwiększenie ich podatności na ekstrema hydrometeorologiczne, występujące z coraz większą częstotliwością w następstwie zmian klimatu. Kluczowe problemy wodne miast wiążą się nie tylko z niedoborem, nadmiarem i zanieczyszczeniem wody, ale także z rosnącymi kosztami zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków oraz szkodami i stratami w wyniku podtopień i powodzi.

Na zagrożenie powodziowe wpływają nie tylko bardziej intensywne opady (skoro cieplej, to więcej pary wodnej mieści się w atmosferze, a więc rośnie potencjał intensywnych opadów), ale także urbanizacja – woda nie może wsiąknąć w nieprzepuszczalne powierzchnie (drogi, chodniki, parkingi, dachy), więc szybko spływa po powierzchni terenu – tłumaczy prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz, członek Polskiej Akademii Nauk, który 20 października będzie moderował jedną z sesji w ramach okrągłego stołu „Gospodarowanie wodą – wyzwania dla Polski".

Eksperci przy okrągłym stole

Wśród specjalistów biorących udział w konferencji „Gospodarowanie wodą – wyzwania dla Polski" znajdą się m.in. osoby, które przez ostatnie miesiące przygotowywały Alerty Wodne – dokumenty przedstawiające wnikliwą analizę problemów wodnych w Polsce – które powstały z inicjatywy think tanku Open Eyes Economy. Debata zostanie podzielona na trzy główne sesje dotyczące walki z zagrożeniem suszami i powodziami oraz problematyki gospodarowania zasobami wodnymi w miastach i wsiach. W trzeciej części zostaną przybliżone programy i polityka wsparcia dla polskich samorządów. Do dyskusji przy okrągłym stole zostali zaproszeni przedstawiciele wielu środowisk, w tym m.in. prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz z Polskiej Akademii Nauk, wiceprzewodniczący Rady Programowej kongresu Economy of a Water City, dr hab. inż. arch. Anna Januchta-Szostak z Instytutu Architektury i Planowania Przestrzennego na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej, prof. dr hab. inż. Jan Żelazo ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i Naczelnej Organizacji Technicznej w Warszawie, redaktor naczelny „Gospodarki Wodnej", Piotr Nieznański – dyrektor ds. Polityki Środowiskowej WWF Polska, Ryszard Grobelny ze Związku Miast Polskich, prof. dr hab. inż. Jerzy Zwoździak – dyrektor Centrum Zarządzania Ryzykiem Środowiskowym i Monitoringiem Ekosystemu na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, prof. dr hab. Jerzy Hausner – Przewodniczący Rady Programowej Open Eyes Economy Summit, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Jacek Sutryk – Prezydent Wrocławia, Krzysztof Kutek z Arcadis Polska, prof. dr hab. inż. Janusz Zaleski – ekspert w zakresie gospodarki wodnej i polityki regionalnej.

Ranking miast

W czasie wydarzenia zostaną także zaprezentowane wyniki Water City Indeks 2020, który jest rankingiem polskich miast w zakresie gospodarowania wodą oraz ochronę przed jej brakiem lub nadmiarem. Projekt jest wspólną inicjatywą zapoczątkowaną w roku 2019 przez Open Eyes Economy, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Arcadis Polska.

Dyskusję można obejrzeć online za pośrednictwem specjalnej platformy streamingowej.
Na wydarzenie obowiązuje wcześniejsza rejestracja pod linkiem: transmisja.oees.pl.

Pełny program konferencji można znaleźć pod linkiem: oees.pl/gospodarownie-woda-wyzwania-dla-polski.

Wydarzenie odbywa się w ramach cyklu Open Eyes Economy on Tour 2020 oraz przygotowań do kongresu Economy of a Water City 2021 zaplanowanego na 25–26 października 2021 roku we Wrocławiu.

 (gz)