Plany budowy elektrowni wodnej w Tadżykistanie

Opracowane przez rosyjskich inżynierów plany budowy Roguńskiej Elektrowni Wodnej przewidują, że wysokość tamy wyniesie 335 metrów. Będzie to najwyższa zapora świata. Planowana moc to 3,6000 MW. Koszt budowy to ok. 3 miliardów dolarów.

Tadżykistan boryka się z problemem braku energii elektrycznej od lat. W czasach Związku Radzieckiego dumą władzy była przeprowadzona elektryfikacja kraju. Doprowadzano linie elektryczne do miejscowości leżących w wysokich partiach gór - pod koniec lat 80-tych w republice kilka procent ludności było pozbawione dostępu do sieci elektrycznej.
Obecnie sieć przesyłowa położona w wysokich górach istnieje w szczątkowej postaci.
W stolicy kraju – Duszanbe energia elektryczna dostępna jest przez kilka godzin na dobę.

Główne źródło energii w kraju to Hydroelektrownia Nurecka, wybudowana w latach 1961-1972. Dostarcza 75% produkowanego w tadżyckiej republice prądu. Zbiornik elektrowni wykorzystuje się także do systemu irygacyjnego. To poważnie ogranicza ilość produkowanej energii w suche lata. Po poważnych awariach Hydroelektrowni w latach 1983, 1999 oraz 2006 dwie turbiny są niesprawne.

Sytuacje pogarszają wysokie ceny na surowce mineralne (których Tadżykistan nie posiada) oraz narastając konflikt między Tadżykistanem a Uzbekistanem - głównym dostawcą gazu. Mieszkańcy Duszanbe mogą korzystać z elektryczności tylko przez 15 godzin dziennie. Wcześniej na mocy rozporządzenia prezydenta Tadżykistanu Emomali Rachoma stolica nie była objęta restrykcjami. Natomiast mieszkańcom pozostałych części kraju włączano prąd na zaledwie kilka godzin dziennie.

Ponieważ koszt budowy przewyższa roczny budżet kraju, rząd Tadżykistanu wypuścił na rynek akcje Roguńskiej Elektrowni Wodnej warte 1,4 miliarda dolarów. W ten sposób prezydent Tadżykistanu - Emomali Rahmon postanowił zdobyć środki niezbędne do budowy największej elektrowni w kraju. W wyniku nieporozumień dotyczących kontrolnego pakietu akcji przyszłej elektrowni z inwestycji zrezygnował rosyjski rząd.

W połowie stycznia br. do Tadżykistanu przybył Pierre Morel – specjalny przedstawiciel Unii Europejskiej w Azji Środkowej. W imieniu UE zaproponował tadżyckim władzom finansowe wsparcie w wysokości 60 milionów dolarów. Miałoby zostać przeznaczone na budowę 2 mniejszych elektrowni wodnych.

Władze w Brukseli próbują zapobiec eskalacji konfliktu miedzy Tadżykistanem i aspirującym do roli lokalnego lidera Uzbekistanem, obawiającym się, że budowa tak potężnego zbiornika wodnego spowoduje obniżenie wód Amu-darii.

Bez zgody Uzbekistanu trudno będzie jednak wznieść Rogun. Jedyna droga, którą można dostarczać potrzebne do budowy maszyny i materiały wiedzie przez uzbeckie terytorium.

(mb)