Przekraczanie granic środowiskowych. Czy model cyrkularny może wpłynąć na regenerację planety?

Fixit Przekraczanie granic środowiskowych

Podczas międzynarodowych dyskusji na temat globalnych problemów środowiskowych, często pojawia się pojęcie granic systemu ziemskiego, czyli ESB (Earth system boundaries). Kategoria ta definiuje bezpieczne i sprawiedliwe ramy funkcjonowania gatunku ludzkiego na Ziemi. Wiele źródeł podaje, że system przeżywa poważny kryzys. Czy ekonomia cyrkularna, a przy tym zmiana świadomości i zachowań konsumentów pozwoli na polepszenie sytuacji?

Earth Commission i granice systemu ziemskiego

Earth Commission - globalny zespół naukowców, których misją jest zdefiniowanie bezpiecznych i sprawiedliwych ram funkcjonowania dla ludzi i planety, podkreśla, że nauka o punktach krytycznych klimatu jasno pozwala wyznaczyć bezpieczne granice. Jednocześnie tłumaczy, że sprawiedliwe ramy minimalizują narażenie ludzi na znaczące szkody rozumiane m.in. jako utrata życia, dochodów, żywności, wody lub bezpieczeństwa żywieniowego, przewlekłe choroby, obrażenia lub niedożywienie.

Określając bezpieczne i sprawiedliwe granice, bierze się pod uwagę klimat, biosferę, wodę, nawozy, zanieczyszczenia aerozolami. I tak na przykład w przypadku klimatu uznano, że globalne ocieplenie powinno być ograniczone do 1°C — to jest bezpieczna i sprawiedliwa granica. My, według wielu źródeł, osiągnęliśmy poziom 1,2°C.

Wszystkie wymienione elementy systemu jak biosfera, woda i inne są ze sobą ściśle powiązane, ale klimat i zjawisko jego ocieplenia spowodowane nadmierną emisją dwutlenkiem węgla, będącego wynikiem działalności człowieka, to wyjątkowe zagrożenie. Zachwianie stabilnością klimatu niesie bardzo poważne konsekwencje.

Zmiany klimatu a gospodarka cyrkularna

Unia Europejska należy do największych wiodących gospodarek, które przeciwdziałają emisjom gazów cieplarnianych. W 2020 r. emisje te spadły o 31% w stosunku do poziomów z 1990 r. W ramach Europejskiego Zielonego Ładu ogłoszonego w 2019 r. kreuje się warunki na rzecz zrównoważonego wzrostu gospodarczego, promując nowoczesne technologie ekologiczne oraz przejście z gospodarki linearnej na cyrkularną.

Ta ostatnia podkreśla istotne znaczenie pozyskiwania surowców wtórnych, pochodzących z recyklingu oraz mądre gospodarowanie zasobami takimi jak energia czy woda. Zachęca przy tym do zrównoważonych praktyk konsumpcyjnych polegających na przedłużaniu cyklu życia produktu m.in. poprzez naprawy, odświeżanie i odnowę używanych rzeczy.

Warto też pamiętać o tym, że w gospodarce cyrkularnej dostępne są także rozwiązania bardziej efektywne, tańsze i mniej energochłonne niż recykling. Promowane i realizowane mogą być w tym zakresie np. strategie obejmujące naprawy czy refurbishing (odświeżanie) produktów.

GOZ (Gospodarka o obiegu zamkniętym), inaczej cyrkularność, to ważne remedium na problemy środowiskowe. Dzięki prowadzeniu edukacji, zwiększaniu świadomości ekologicznej, zwłaszcza wśród konsumentów, możemy wytworzyć kulturę poszanowania planety i jej zasobów — mówi Mariusz Ryło, CEO Fixit.

Czy ekonomia cyrkularna ma potencjał polepszyć sytuację klimatyczną?

Cyrkularność, jako alternatywa gospodarki linearnej, przynosi korzyści wszystkim interesariuszom zmian środowiskowych, tj. instytucjom publicznym, przedsiębiorcom, konsumentom, a w uogólnionej skali makro — społeczeństwom i planecie. Przejście do gospodarki o obiegu zamkniętym może zmniejszyć presję na środowisko, zwiększyć bezpieczeństwo dostaw surowców i konkurencyjność, pobudzić innowacje, zwiększyć wzrost gospodarczy (dodatkowe 0,5% PKB) i zatrudnienie (700 000 nowych miejsc pracy w samej UE do 2030 r.).

Biorąc pod uwagę, że Unia Europejska wspiera legislacyjnie i finansowo zmiany ekologiczne, zarówno instytucje, jak i przedsiębiorcy mogą liczyć na pomoc Wspólnoty.

Ekonomia cyrkularna z punktu widzenia przedsiębiorcy jest doskonałym modelem realizacji wizji i misji firmy. Aktualnie nie mamy lepszej alternatywy. Tylko cyrkularność zapewnia społeczeństwom i planecie zdrowy, zrównoważony rozwój, dając jednocześnie jakąkolwiek szansę na regenerację Ziemi, jej zasobów i obecnej kondycji — kontynuuje Mariusz Ryło z Fixit.

Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym jest potrzebne, a nawet konieczne, a przekraczanie granic środowiskowych stało się faktem. To co możemy teraz zrobić, to zawrócić i wybrać inną drogę wytwarzania produktów i dostarczania usług. Tą drogą jest cyrkularność.

(gz)