100 % dofinansowania do wymiany starych lamp ulicznych i zakupu autobusów hybrydowych!

program sowa

Wczoraj, Rada Nadzorcza NFOŚiGW zatwierdziła 2 nowe programy finansowe pn.  „SOWA" i „GAZELA". Z pewnością zainteresują one m.in. te samorządy i przedsiębiorstwa, które już wiedzą, że inwestowanie w nowoczesne, proekologiczne technologie oznacza zarówno oszczędności jak i lepsze warunki życia mieszkańców. Oba programy zostaną uruchomione na przełomie pierwszego i drugiego kwartału przyszłego roku.

Na energooszczędne oświetlenie uliczne w ramach programu SOWA, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczy łącznie 356 mln zł. Kolejne 80 mln zł zostanie przeznaczone na szeroki wachlarz działań wspierających rozwój niskoemisyjnego transportu miejskiego, w ramach programu GAZELA. Oferta jest szeroka, gdyż obejmuje zarówno inwestycje w zakup i modernizację taboru transportowego, jak i infrastrukturę, szkolenia oraz systemy zarządzania transportem miejskim.

Obydwa programy były poddane szerokim konsultacjom m.in. za pośrednictwem prowadzonego przez NFOŚiGW Forum Energia-Efekt-Środowisko. Pozwoliło to na uwzględnienie w treści programów cennych uwag zgłaszanych przez ekspertów jak i potencjalnych beneficjentów.

Nowe programy będą realizowane w ramach tzw. Systemu Zielonych Inwestycji (GIS) ‑ Green Investment Scheme) co oznacza, że oprócz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, współfinansowane będą z pieniędzy zgromadzonych na rachunku klimatycznym. W tym przypadku środki te pochodzą ze sprzedaży nadwyżek praw do emisji CO2 (tzw. jednostki AAU) rządowi Hiszpanii (4 października br.), zgodnie z zapisami Protokołu z Kioto. Są to tzw. środki „znaczone" - przeznaczone wyłącznie na przedsięwzięcia służące ochronie klimatu i dalszemu ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. SOWA i GAZELA to, odpowiednio, szósty i siódmy program GIS opracowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który od 2009 roku pełni rolę Krajowego Operatora Systemu Zielonych Inwestycji (KOSZI). Umowa podpisana w październiku br. z rządem Hiszpanii, była dziesiątą polską transakcją sprzedaży praw do emisji. Łączny przychód uzyskany przez Polskę do dziś w ramach tych transakcji to blisko 780 mln złotych.

W Polsce oświetlenie w miejscach publicznych  co roku pochłania ponad 1500 GWh i tym samym jest odpowiedzialne za znaczącą część globalnej emisji gazów cieplarnianych pochodzących z energetyki. W dodatku jego udział w światowym bilansie nadal rośnie.

Tam zatem, gdzie nadal stosowane są stare, energochłonne technologie oraz tam, gdzie światła potrzeba dużo np. w przestrzeniach publicznych, nowoczesne technologie oświetleniowe niosą ze sobą wielki potencjał oszczędności. Dla samorządów może to oznaczać znacznie mniejsze wydatki ponoszone na oświetlenie ulic; dla środowiska ‑ mniejszą emisję zanieczyszczeń.

Ma to znaczenie szczególnie w Polsce, gdzie oparta na węglu energetyka systemowa generuje elektryczność ze średnią wydajnością zaledwie ok. 40% i każdy zaoszczędzony megawat mocy elektrycznej (tzw. „negawat") oznacza uniknięcie również tej emisji zanieczyszczeń, która odpowiada za pozostałe 60% energii traconej „po drodze".

Inwestycje w energooszczędne oświetlenie charakteryzują się często bardzo krótkim, zaledwie kilkuletnim okresem zwrotu poniesionych kosztów.

Infrastruktura oświetleniowa w polskich gminach najczęściej (70%) jest własnością zakładów energetycznych lub ich spółek zależnych. Zgodnie z ustawą Prawo Energetyczne, finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg znajdujących się na terenie gminy, należy do zadań samorządu. W sytuacji jednak, gdy gmina nie jest właścicielem infrastruktury oświetleniowej, nie może w nią inwestować ponieważ majątek ten nie jest jej własnością. Z drugiej strony zakłady energetyczne nie są zainteresowane modernizowaniem oświetlenia, ponieważ ponosiłyby nakłady na inwestycje, a korzyści, w postaci zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, byłyby wyłącznie po stronie gmin. Taka sytuacja prawna powoduje, że gminy sukcesywnie przejmują infrastrukturę oświetleniową od zakładów energetycznych. Proces ten przebiega wolno głównie ze względu na brak niezbędnych do jej wykupu środków finansowych.

Wyniki badań przeprowadzonych w październiku br. przez instytut badania opinii MillwardBrown na zlecenie NFOŚiGW, wskazały m.in. że:

• W Polsce jest obecnie około 3,3 mln lamp ulicznych z czego ok. 60-65% stanowią lampy sodowe. Pozostałe to lampy rtęciowe, żarowe, neonowe i in.
• Połowa polskich gmin planuje modernizację oświetlenia ulicznego w ciągu najbliższych 5 lat
• Głównymi powodami planowanych modernizacji są wysokie koszty utrzymania obecnego oświetlenia, poprawa jakości oświetlenia (bezpieczeństwa) na ulicach oraz aspekty środowiskowe.
• Spośród testowanych rozwiązań najbardziej preferowane byłyby: wymiana opraw oświetleniowych i zastosowanie zaawansowanego systemu sterowania, które pozwolą uzyskać oszczędność energii do 50% oraz
• zmiana na oświetlenie LED wraz z zaawansowanym systemem sterowania, które pozwolą uzyskać oszczędność energii nawet do 80%.

Nazwa programu: „System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme), SOWA – Energooszczędne oświetlenie uliczne"

SOWA została wybrana na symbol tego programu nie tylko jako piękny nocny ptak, przedstawiany często jako wzór roztropności. To również akronim, który można rozwinąć jako Systemy Oświetlenia W Aglomeracjach"

Celem programu jest ograniczenie emisji dwutlenku węgla pochodzącego z sektora energetycznego o 50 tys. ton rocznie, poprzez dofinansowanie przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną systemów oświetlenia ulicznego.

Budżet programu 356 mln zł,  z czego: 160 mln zł z rachunku klimatycznego przeznaczonych będzie na dotacje 196 mln zł ze środków NFOŚiGW przeznaczonych będzie na pożyczki

Formy dofinansowania Dotacja, w wysokości maks. 15 mln zł na pokrycie do 45% kosztów kwalifikowanych oraz ew.
Pożyczka w wysokości maks. 18,3 mln zł, na pokrycie dalszych 55% kosztów. Okres pożyczki może wynosić do 10 lat z karencją spłat  wynoszącą 1,5 roku od momentu zakończenia inwestycji. Oprocentowanie wyniesie: WIBOR 3M-150 pkt bazowych, nie mniej jednak niż 3%,

Beneficjentami będą jednostki samorządu terytorialnego posiadające tytuł do dysponowania infrastrukturą oświetlenia ulicznego w zakresie realizowanego przedsięwzięcia. Samorządy nie muszą zatem być właścicielami modernizowanej infrastruktury – wystarczy np. umowa dzierżawy na czas nie krótszy niż okres trwałości inwestycji (5 lat)

Przykładowe przedsięwzięcia

1) modernizacja oświetlenia ulicznego m.in. wymiana: źródeł światła, opraw, zapłonników, kabli zasilających, słupów, montaż nowych punktów świetlnych w ramach modernizowanych ciągów oświetleniowych, jeżeli jest to niezbędne do spełnienia normy PN EN 13201,
2) montaż urządzeń do inteligentnego sterowania oświetleniem,
3) montaż sterowalnych układów redukcji mocy oraz stabilizacji napięcia zasilającego.

Wymogi

1) ograniczenie emisji CO2 o min. 40% (nie mniej niż 250 ton/rok)

2) minimum 5-letnia  gwarancja na wykonaną infrastrukturę oświetleniową

3) spełnienie normy PN-EN 13201

4) zakres modernizacji musi wynikać z przeprowadzonego wcześniej audytu oświetlenia.

Okres obowiązywania  Program zaplanowano na lata 2013-2015.

Terminy  Ogłoszenie naboru wniosków nastąpi pod koniec bieżącego roku, zaś sam nabór rozpocznie się na początku II kwartału 2013 roku

Używane w Polsce autobusy miejskie w zdecydowanej większości napędzane są silnikami wysokoprężnymi (diesla). Charakteryzują się one dużymi przebiegami i stosunkowo niskimi kosztami eksploatacji ze względu na niewielkie zużycie paliwa. Ich zdecydowaną wadą jest natomiast zwiększona emisja szkodliwych związków powstających podczas spalania w komorach silników o dużym stopniu sprężenia – tlenek węgla, tlenki azotu, cząstki stałe (sadze) i rakotwórcze związki organiczne.

Nowoczesne autobusy, wykorzystywane w transporcie publicznym na świecie napędzane są natomiast coraz częściej gazem – zarówno dobrze znanym w Polsce LPG (propan-butan), jak i gazem ziemnym (LNG, CNG, HCNG) lub biogazem uzyskiwanym m.in. ze ścieków. Najnowocześniejsze są autobusy hybrydowe, których napęd spalinowy uzupełniony jest napędem elektrycznym, zdolnym m.in. odzyskiwać energię, najczęściej bezpowrotnie traconą podczas hamowania pojazdu.

Technologia CNG, czyli sprężonego gazu ziemnego, charakteryzuje się bardzo niewielką ilością emitowanych zanieczyszczeń i wysokim bezpieczeństwem (również w razie wypadków). Autobusy napędzane gazem CNG spotkać można na ulicach m.in. Gdyni, Elbląga, Inowrocławia, Krakowa, Mielca, Mysłowic, Przemyśla, Radomia, Rzeszowa, Słupska, Tarnowa, Torunia, Wałbrzycha, Wrocławia i Zamościa. Producentów tej technologii można znaleźć w  Belgii, Hiszpanii (konsorcjum indyjsko-hiszpańskie), Ameryce czy Polsce. Produkcję takich autobusów rozważają również producenci z Niemiec.

Do wad tej technologii należy zaliczyć stosunkowo jeszcze niewielką w Polsce liczbę stacji tankowania paliwa CNG. Dlatego też w programie GAZELA wprowadzono możliwość m.in. rozbudowy infrastruktury niezbędnej do obsługi takiego taboru.

Technologia, którą Polska uzgodniła z Hiszpanią sprzedając jej prawa do emisji CO2, czyli wykorzystanie pojazdów z silnikami hybrydowymi zasilanymi CNG, należy do najnowocześniejszych rozwiązań na świecie.

Wyniki badań przeprowadzonych w październiku br. przez instytut badania opinii MillwardBrown na zlecenie NFOŚiGW, poprzedzających opracowanie programu GAZELA wskazały m.in. że:

Choć ¾ firm  transportowych w Polsce planuje zakup nowych pojazdów (głównie ze względu na duży stopień wyeksploatowania istniejącego taboru), plany te dotyczą głównie taboru z silnikami Diesla. Podstawową barierą popularyzacji technologii niskoemisyjnych w transporcie publicznym, jest wysoki koszt zakupu, brak zaplecza technicznego oraz brak wiedzy na ten temat.

Nazwa programu: „System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme),  GAZELA - Niskoemisyjny transport miejski"

Celem programu jest ograniczenie lub uniknięcie emisji dwutlenku węgla (docelowo o 828 ton rocznie) poprzez dofinansowanie przedsięwzięć polegających na obniżeniu zużycia energii i paliw w transporcie miejskim.

Można to osiągnąć zarówno przez stosowanie nowoczesnych, niskoemisyjnych silników w pojazdach transportu publicznego, jak i przez stosowanie zachęt dla mieszkańców miast do rezygnowania z podróżowania samochodami na rzecz transportu zbiorowego (buspasy) lub rowerowego (drogi dla rowerów).

Budżet programu 80 mln zł pochodzących ze środków GIS oraz środków NFOŚiGW.

Forma dofinansowania Dotacja, na pokrycie do 100% kosztów kwalifikowanych, z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej w przypadku przedsiębiorstw.

Beneficjentami mogą zostać gminy miejskie, spółki komunalne lub inne podmioty wykonujące zadania gmin miejskich związane z lokalnym transportem zbiorowym np. spółki przewozowe.

Rodzaje przedsięwzięć zostały podzielone na 2 grupy:

1)  dotyczące taboru zakup nowych autobusów hybrydowych zasilanych gazem CNG szkolenie kierowców z obsługi nowego, niskoemisyjnego taboru

2)  dotyczące infrastruktury modernizacji lub budowy stacji obsługi tankowania pojazdów transportu zbiorowego zasilanego gazem CNG, modernizacji lub budowy tras rowerowych, modernizacji lub budowy buspasów, modernizacji lub budowy parkingów „Parkuj i Jedź", wdrożenia systemu rowerowego miejskiego wdrożania systemu zarządzania transportem miejskim

Wymogi  

1) Całkowity koszt dofinansowanego przedsięwzięcia: od 8 mln zł
2) Inwestycje infrastrukturalne będą realizowane  tylko w połączeniu z zakupem taboru.

Okres obowiązywania  Program zaplanowano na lata 2013-2015.

Terminy 

Ogłoszenie naboru wniosków nastąpi pod koniec bieżącego roku, zaś sam nabór rozpocznie się jeszcze w I kwartale 2013 roku

Pozostałe programy GIS

Oprócz „SOWY" i „GAZELI" NFOŚiGW, jako Krajowy Operator Systemu Zielonych Inwestycji, dotychczas opracował 5 innych programów, które mogą być dofinansowane w ramach GIS.

Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Biogazownie rolnicze Elektrociepłownie i ciepłownie na biomasę Budowa i przebudowa sieci elektroenergetycznych w celu podłączenia odnawialnych źródeł energii wiatrowej Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych

Pełna ich lista oraz informacje o poszczególnych naborach wniosków znajdują się na stronie NFOŚiGW

COP18 – ustalenie tegorocznego szczytu klimatycznego

W sobotę, 8 grudnia w Doho (Katar) zakończyła się konferencja klimatyczna ONZ COP18. Najważniejszym osiągnięciem szczytu jest zgoda w sprawie przedłużenia Protokołu z Kioto do 2020 r. (tzw. drugi okres rozliczeniowy). Delegaci zobowiązali się także do dalszych rozmów dotyczących finansowania redukcji emisji gazów cieplarnianych w krajach rozwijających się.

„Wynik szczytu przyjmuję z umiarkowanym zadowoleniem (...) Za sukces uważam ustalenie przeniesienia na drugi okres Protokołu z Kioto możliwości sprzedaży całości polskich jednostek AAU. Dla Polski to w pewien sposób uznanie dotychczasowych osiągnięć w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Pieniądze uzyskane ze sprzedaży nadwyżek będziemy inwestować w kolejne działania związane z ochroną klimatu, m.in. termomodernizację budynków użyteczności publicznej czy ekologiczne środki transportu publicznego" – powiedział po powrocie minister środowiska Marcin Korolec.